Na Hafidh
Kido
NINAPENDA
kuangalia na kusikiliza vichekesho katika luninga ama redio, ni vitu
vinavyonipa maarifa na utulivu wa fikra.
Wiki chache
zilizopita niliangalia kipindi cha ucheshi cha Churchill Show kinachorushwa na
kituo cha luninga cha KTN, nchini Kenya. Katika kipindi hicho kulikuwa na
mchekeshaji anaitwa Owago Nyiro, kijana mdogo lakini hutumia maneno ya busara
kuwafanya watu wacheke na wakati huohuo waelimike kuhusiana na masuala ya
kijamii, kisiasa na kiuchumi.
Alikuwa
akizungumzia umuhimu wa vyuo na faida ya wahitimu nchini Kenya, mathalan
alizungumzia chuo kikuu cha Nairobi, ambacho kinasifika kwa masuala ya
uhandisi. Kama ambavyo kipindi cha ushirikiano wa Afrika Mashariki nchi tatu Kenya,
Uganda na Tanzania kila moja ilisifika kwa utaalamu wake.
Uganda
katika chuo kikuu cha Makerere walitoa wataalamu wa masuala ya udaktari,
Tanzania katika chuo kikuu cha Dar es Salaam walitoa wataalamu wa sheria, na
Kenya katika chuo kikuu cha Nairobi walitoa wataalamu wa uhandisi.
Hivyo,
Owago, alisema mbali ya kuwa chuo hicho kinafundisha uhandisi tena uhandisi wa
ujenzi (architect), lakini majengo ya chuo hicho yanajengwa na kampuni kutoka
China. Watu walicheka lakini nilihuzunika badala ya kucheka kutokana na dhihaka
hiyo.
Wasomi wetu
wanafanya nini, serikali za nchi zinazoendelea zinawasaidia vipi wasomi wetu
ili wazitumie vizuri elimu zao kwa manufaa ya umma?
Kwa sasa Tanzania
ina vyuo vikuu vingi vya kila namna, kuna vyuo vya uhandisi, ualimu, sheria,
udaktari, vyuo vya maendeleo ya jamii na kila namna. Lakini kila siku wahitimu
wanahangaika mitaani na bahasha za kaki kutafuta ajira.
Kwa namna
gani elimu zetu zitatusaidia kutengeneza watanzania watakaopata mwamko wa
kutumia elimu zao kunufaisha umma na si matumbo yao? Kwasababu msomi tunaetumia
gharama kubwa kumsomesha kwa fedha za walipa kodi, lakini anaishia kujinufaisha
yeye na familia yake kwa kufanya kazi kinyume na ile tuliyosomesha.
Niliwahi
kuhudhuria mkutano wa waandishi wa habari wakati ( ) wa Bodi ya Mikopo kwa
wanafunzi wa elimu ya juu (HESLB). alipozungumza kuhusu matatizo wanayoyapata
kwa wanafunzi kushindwa kurudisha mikopo kwa wakati.
Bodi hiyo
inadai zaidi ya Sh trilioni moja, hazijalipwa na wanafunzi waliohitimu. Moja ya
matatizo yanayosababisha kuchelewa kulipwa kwa mikopo hiyo ni wahitimu kukosa
ajira.
Mifumo ya
elimu nchini itaendelea kutengeneza wasaka ajira mpaka lini? Ipo haja kuangalia
upya aina ya wanafunzi wanaoingia kidato cha kwanza, yaani mitihani ya darasa
la saba isaidie kujua mwanafunzi gani anataka kuwa nani.
Turudishe
mifumo ya zamani ambapo shule ziligaiwa kutokana na sekta, mathalani tuwe na
shule za sekondari zinazoandaa madaktari tu mpaka watakapoingia vyuoni.
Vilevile kuwe na shule za sekondari zinazoandaa wahasibu, watafati na taaluma
nyingine zenye manufaa kwa watanzania.
Hii
itasaidia kuondoa uvivu wa kufikiri, kijana wa kitanzania anataka kuwa nani,
kwasababu nimeshashuhudia mwanafunzi anamaliza kidato cha sita yaani ameshakaa
darasani kwa miaka 13, lakini hajui anataka kuwa nani.
Anahangaika
na fomu ya kujiunga na chuo kikuu kuuliza wakubwa wake, achukue kozi gani. Ni
kichekesho hata kuona mwanafunzi wa ‘diploma’ hajui masomo yake ya shahada
atafanya kozi gani. Tunaanza kupoteza umakini kabla hatujaingia kwenye soko la
ajira, unadhani nani atamuajiri mtu katika kampuni yake ambae hajitambui?
Hafidh Kido
Kijitonyama, Alimaua
Dar es Salaam, Tanzania
17 April, 2014